Wie gaat lopen bij vriestemperaturen kan lelijke uitglijders maken, maar los daarvan: is het wel gezond om te sporten in ijskoude lucht? Wat doet dat met je hart en longen?

Je kan dan wel verschillende laagjes aantrekken om je te isoleren tegen de koude, maar het inademen van koude lucht is onoverkomelijk als je een rondje gaat hardlopen bij vriestemperaturen. Aangenaam is dat niet altijd, maar is het ook gevaarlijk voor je hart en longen?

Als je geen problemen hebt met je hart en je bloedvaten, dan zal het wel meevallen, stelt George Havenith gerust. Havenith is onderzoeker bij de Britse Loughborough Design School en is gespecialiseerd in het menselijk uithoudingsvermogen onder zware omstandigheden zoals extreme kou.

‘Als je in de kou komt, koelen vooral je handen en je gezicht snel af’, legt Havenith uit. ‘Je bloedvaten vernauwen zich daar om te voorkomen dat de rest van je lichaam ook afkoelt. Een bijkomend effect hiervan is dat je bloeddruk stijgt.’

Jongeren kunnen deze hogere bloeddruk over het algemeen makkelijk ondervangen. ‘Hun hartslag past zich in het begin even aan en het bloed wordt net iets anders gedistribueerd. Het probleem wordt bovendien vanzelf ook minder doordat mensen na enige inspanning opwarmen. Toch is het aan te raden om in het begin handschoenen aan te trekken en een dunne bivakmuts te dragen. Als je een beetje bent opgewarmd, kun je die weer uittrekken.’

‘Ouderen moeten wel oppassen’, aldus de wetenschapper. ‘Zij hebben namelijk vaak zwakke plekken in hun bloedvaten en doordat hun vaten minder flexibel zijn, kunnen ze de verhoogde bloeddruk ook minder goed ondervangen.’

Maar volgens bloedcirculatie-expert Matthew Muller is er meer aan de hand. Ook het inademen van koude lucht kan volgens hem problemen opleveren. ‘Niet alleen kan koude lucht bij sommige mensen astma-aanvallen veroorzaken, het kan ook impact hebben op het hart’, zegt hij. Hoe dit laatste precies in zijn werk gaat, is nog niet duidelijk.

Muller, die verbonden is aan het State Heart & Vascular Institute in Pennsylvania, liet gezonde jonge mensen van rond de vijfentwintig en gezonde vijfenvijftigplussers oefeningen doen met halters terwijl ze via een slangetje lucht van -14°C inademden.

Door middel van laserDoppler-flowmetry bekeek hij hun bloedcirculatie. Bij deze techniek richten wetenschappers een laserstraal op het bloed. Wanneer het licht botst op de bewegende bloedcellen verschuift de golflengte van het licht. Het verstrooide licht heeft dus een andere kleur, en dat meten de onderzoekers. Hoe groter de verandering in kleur hoe harder het bloed stroomt.

De stroomsnelheid van het bloed in de kransslagaders bleek bij beide doelgroepen te verminderen. Er ging dus minder zuurstof naar het hart, via die slagaders. Maar bij de jongeren ontstond hierdoor geen zuurstoftekort in het hart.

Het lichaam van jonge mensen is kennelijk in staat om die terugval van de kransslagaders te compenseren door de stroomsnelheden in andere vaten rondom het hart aan te passen, concludeerde Muller.

‘Ouderen bleken zich minder goed te kunnen aanpassen’, zegt Muller. ‘Zelfs een lichte inspanning in de kou, zoals het dragen van een koffertje of sneeuwruimen, kan er bij hen al toe leiden dat het hart minder zuurstof krijgt. Dat kan gevaarlijk zijn.’

Kunnen ouderen dan maar beter helemaal niet gaan joggen als het vriest, zelfs bij lichte vorst? Volgens Havenith is dat te kort door de bocht. ‘Joggen levert natuurlijk ook allerlei voordelen op voor de gezondheid’, zegt hij.

Muller raadt ouderen aan om naar een sportschool te gaan als het vriest. ‘Dat raad ik eigenlijk iedereen aan’, zegt hij. ‘En als je toch buiten inspanning moet leveren, doe dan een sjaal om om hart en luchtwegen te beschermen.’

Wil jij toegang tot alle artikels van Het Nieuwsblad? Duik in onze plusartikels en lees er elke maand 3 naar keuze gratis.